Skip Navigation
The Endowment for Human Development
The Endowment for Human Development
Improving lifelong health one pregnancy at a time.
Donate Now Get Free Videos

Multilingual Illustrated DVD [Tutorial]

The Biology of Prenatal Development




ຊີວະວິທະຍາ ແຫງການພັດທະນາໃນໄລຍະກອນກຳເນີດ

.ພາສາລາວ [Lao]


National Geographic Society This program is distributed in the U.S. and Canada by National Geographic and EHD. [learn more]

Choose Language:
Download English PDF  Download Spanish PDF  Download French PDF  What is PDF?
 

Chapter 1   Introduction

ຂະບວນການທເຕັມໄປດວຍການໃຊພະລັງງານ ເຊງຈຸລັງດຽວຂອງມະນຸດໄດແບງຕົວເພອໃຫກຳເນີດຈຸລັງໃໝ ກາຍເປັນຈຸລັງທເຕີບໃຫຍຢາງສົມບູນຈຳນວນ ແສນຕອັນ ແລະອາດຈະຖືວາ ເປັນປະກົດການທໜາສັງເກດ ທສຸດໃນທຳມະຊາດທັງາຍ.

ດຽວນບັນດານັກຄນຄວາທັງາຍຮູແລວວາ ໜາທຕາງໆາຍຢາງທດຳເນີນມາເປັນປະຈຳ ນນແມນໂດຍຮາງກາຍທໄດເຕີບໃຫຍສົມບູນ ເຊງໄດເລມມີຂນໃນ ໄລຍະຂອງການຖືພາ ແລະຈະເປັນເວລາດົນນານກວາຈະເຖິງເວລາກຳເນີດ.

ໄລຍະຂອງການພັດທະນາການ ກອນກຳເນີດ ເປັນສງທນັບມນັບເຂາໃຈວາ ມັນເປັນເໝືອນດງເວລາແຫງການກະກຽມ ໃນໄລຍະເຊງ ການພັດທະນາຂອງມະນຸດ ໄດຮັບເອົາໂຄງສາງາຍໆຢາງ, ລວມທັງການຝຶກຝົນ ຄວາມສາມາດຕາງໆ, ທຕອງການ ເພອມີຊີວິດລອດັງຈາກໄດເກີດຂນມາແລວ.

Chapter 2   Terminology

ຕາມທຳມະດາແລວການຖືພາໃນຮາງກາຍຂອງມະນຸດ ຈະດຳເນີນຢູປະມານ 38 ອາທິດ ໂດຍຈາກການທໄດວັດແທກເລມຈາກໄລຍະເວລາ ຂອງການປະຕິສົນທິ, ືຈາກການລິເລມຈົນຮອດການກຳເນີດ.

ໃນລະຫວາງ 8 ອາທິດທຳອິດ ັງຈາກມີການປະຕິສັນທິ, ການພັດທະນາການຂອງການກາຍເປັນມະນຸດ ເອນວາ ໂຕອອນຂອງມະນຸດ, ເຊງໝາຍຄວາມວາ “ເຕີບໃຫຍຢູພາຍໃນ”. ໃນເວລານ, ເອນວາ ໄລຍະການພັດທະນາຂອງໂຕອອນ, ໄດຖືກກຳນົດລັກສະນະຮູບແບບ ໂດຍກຕົວ ຂອງບັນດາຂອງລະບົບທສຳຄັນຕາງໆຂອງຮາງກາຍ.

ເລມການແບງຕົວທສົມບູນັງພາຍໃນ 8 ອາທິດ ຈົນເຖິງໄລຍະສຸດທາຍຂອງການຖືພາ, “ຄົນທໄດພັດທະນາຂນ ເອນວາ ແມນເດັກອອນ" ເຊງ “ຍັງບທັນເກີດ”. ໃນເວລານ, ເອນວາໄລຍະເດັກອອນ, ຮາງກາຍເດັກຈະຂະຫຍາຍຕົວໃຫຍຂນ ລະບົບຕາງໆຂອງມັນກຈະເລມຈະເຮັດວຽກ.

ອາຍຸການທັງໝົດຂອງໂຕອອນແລະເດັກອອນ ມີຢູໃນແຜນການນ ໄດອາງອີງໃສເວລາທ ເລມຕງແຕມີການປະຕິສົນທິ.

The Embryonic Period (The First 8 Weeks)

Embryonic Development: The First 4 Weeks

Chapter 3   Fertilization

ເວາຕາມັກການຊີວະວິທະຍາແລວ, “ການພັດທະນາຂອງມະນຸດ ເລມຈາກການປະຕິສົນທິ”, ໃນເວລາທຜູຍິງແລະຜູຊາຍ ແຕລະຝາຍໄດຮວມ 23 ສີໂສມຂອງພວກເຂົາເຂາກັນ ຜານການຮວມຕົວ ຂອງບັນດາຈຸລັງສືບພັນ.

ຈຸລັງສືບພັນຂອງຜູຍິງ ໂດຍທຳມະດາແລວ ເອນວາ “ໄຂ” ແຕຄຳສັບທຖືກຕອງແມນຈຸລັງໄຂໂອໂອຊິດຕ.

ເຊນດຽວກັນກັບຈຸລັງ ສືບພັນຂອງຜູຊາຍ ທຮູກັນດີແມນ “ສະເປີຣມ” ແຕຄຳສັບທຖືກຕອງແທ ແມນຈຸລັງ ສະເປີຣມາໂຕຊູນ.

ັງຈາກການປອຍ ຈຸລັງໄຂໂອໂອຊິດຕຈາກຮວງໄຂຂອງຜູຍິງ ໃນຂະບວນການທເອນວາ ໄຂສຸກ, ຈຸລັງໄຂໂອໂອຊິດຕ ແລະຈຸລັງສະເປີຣມາໂຕຊູນ ປະສົມກັນ ຢູພາຍໃນຂອງ ປີກມົດລູກເບອງໃດນງ, ເຊງມັກຈະເອນວາ ທສງໄຂຟາໂລປຽນ.

ປີກມົດລູກ ຕໃສກັບຮວງໄຂຂອງຜູຍິງ ເຂາກັບມົດລູກ.

ຈຸລັງດຽວທເປັນຜົນຂອງການພັດທະນາ ໂຕອອນເອນວາ ຈຸລັງໄຂປະສົມ, ທມີໝາຍຄວາມວາ “ໄຂປະສົມື ຮວມກັນແລວ ”.

Chapter 4   DNA, Cell Division, and Early Pregnancy Factor (EPF)

46 ສີໂສມຂອງຈຸລັງໄຂປະສົມ ເປັນການສະແດງເຖິງການກສາງຮາງກາຍ ຮຸນທຳອິດທເປັນອັນດຽວ ຂອງຮາງກາຍໃໝ ທມີໂຄງສາງຂອງພັນທຸກຳອັນຄົບຖວນ. ຕນແບບຂອງການສາງແມນຢູໃນ ໂມລະກູນທຂົດງໍເປັນໂຄງຍາວ ທເອນວາ ດີ-ແອັນ-ເອ. ພວກມັນບັນຈຸສວນປະກອບສາງແລະຂມູນຕາງໆ ສຳລັບການພັດທະນາ ຂອງການປະກອບເປັນຮາງກາຍໂດຍທັງໝົດ.

ໂມລະກູນ ດີ-ແອັນ-ເອ ມີລັກສະນະ ຄາຍຄືກັນກັບຮາວຂນໃດທບິດກຽວກັນ ທຮູຈັກກັນດີໃນລັກສະນະເປັນກຽວຄູ. ໃນຮອບນງຂອງແຕລະຂນແມນ ສາງຈາກຈຸລັງຄູນງ, ືວາຖານສອງຄູ (ເບດສ), ເອນວາ ຄາວລີນ, ຊີໂຕຊີນ, ອາເດນີນ, ແລະຕີມີນ.

ຄູຂອງຄາວລີນ ຈະຈັບພຽງແຕກັບຊີໂຕຊີນ, ແລະອາເດນີນຈະຈັບກັບຕີມີນ. ຈຸລັງນງຂອງຄົນຈະມີ ປະມານ 3 ຕ ຂອງຄູຖານນ.

ດີ-ແອັນ-ເອ ຂອງຈຸລັງດຽວໜງ ຈະປະກອບມີຂມູນຢາງວງາຍ. ຖາຫາກວາເອົາພວກມັນມາ ພິມອອກເປັນຕົວໜັງສື, ເວາງາຍພຽງແຕພິມພະຍັນຊະນະທຳອິດ ຂອງແຕລະຖານອອກມາ ກຈະຕອງການໜາເຈຍ າຍກວາ 1.5 ລານໜາ!

ຖາວາງຢາຍຕງແຕເລມຕນຈົນຈົບ ຂອງໜາເຈຍທຸກໃບ, ສາຍ ດີ-ແອັນ-ເອ ຂອງຈຸລັງມະນຸດຈະ ວັດແທກໄດ 3 1/3 ຟຸດ ື 1 ແມັດ.

ຖາພວກເຮົາສາມາດມາຍຂົດຂອງ ດີ-ແອັນ-ເອ ທັງໝົດ ໃນຄົນຜູໃຫຍຈຳນວນ ໜງແສນຕຈຸລັງ, ມັນອາດສາມາດຢືດຍາວອອກ າຍກວາ 63 ລານໄມລ. ໄລຍະຫາງທໄປແລະກັບຈາກ ໜວຍໂລກແລະດວງຕາເວັນ 340 ເທອ.

ປະມານ 24 ຫາ 30 ຊວໂມງ ັງຈາກການປະຕິສົນທິ ການແບງຕົວຂອງຈຸລັງໄຂປະສົມ ໃນຂນຂອງ ການແບງຈຸລັງຂນທຳອິດສຳເລັດໂດຍສົມບູນ. ໂດຍຜານຂະບວນການ ຂອງການແບງຈຸລັງ, ຈຸລັງນງແບງອອກເປັນສອງ, ສອງແບງອອກເປັນສ, ແລະຕໆໄປ.

ເຊນໃນ 24 ຫາ 48 ຊວໂມງທຳອິດ ັງຈາກການປະຕິສົນທິເລມຕນ, ການຖືພາມານສາມາດກວດພົບໄດຢາງແນນອນ ໂດຍການກວດພສານ ຮໍຣໂມນ ເອນວາ “ຕົວຊບອກການຖືພາເບອງຕນ” ຢູໃນເລືອດຂອງແມ.

Chapter 5   Early Stages (Morula and Blastocyst) and Stem Cells

ພຽຍໃນ 3 ຫາ 4 ມ ັງຈາກການປະຕິສົນທິ, ຈຸລັງຂອງໂຕອອນທຖືກແບງ ຈະຖືວາເປັນຮູບວົງກົມ ແລະໂຕອອນນ ເອນວາ ໂມຣູລາ.

ພາຍໃນ 4-5 ມ, ຮູບຮາງທເປັນລັກສະນະບໂພງ ຈະປະກອບຕົວຂນໃນບັນດາຈຸລັງທເປັນຮູບມົນກົມ ແລະໂຕອອນໄລຍະນ ເອນວາ ບລັດສະໂຕຊິສຕ.

ບັນດາຈຸລັງທຢູໃນໂຕອອນ ບລັດສະໂຕຊິສຕ ເອນວາ ກຸມຈຸລັງພາຍໃນ ແລະສືບຕຂະຫຍາຍເປັນ ຫົວ, ຮາງກາຍ ແລະສວນປະກອບອນໆ ທຈຳເປັນຕການພັດທະນາຂອງມະນຸດ.

ຈຸລັງຕາງໆທຢູທາງໃນຂອງ ກຸມຈຸລັງທາງໃນ ເອນວາ ຈຸລັງກົກເຄາຂອງໂຕອອນ ເພາະວາພວກມັນມີຄວາມສາມາດ ສາງຮູູບແບບຂອງ ຊະນິດຈຸລັງໄດາຍກວາ 200 ຊະນິດ ທຢູໃນຮາງກາຍຂອງມະນຸດ.

Chapter 6   1 to 1½ Weeks: Implantation and Human Chorionic Gonadotropin (hCG)

ັງຈາກໄດຜານລົງ ມາຢູໃນປີກຂອງມົດລູກ, ໂຕອອນທຢູໃນໄລຍະເລມຕນ ໄດຝັງຕົວເອງ ຢູໃນແຜນຊນໃນຂອງ ມົດລູກແມ. ການຂະບວນການນ, ເອນວາ ການຝັງຕົວ, ເກີດຂນພາຍໃນ 6 ມ ແລະສນສຸດລົງພາຍໃນ 10 ຫາ 12 ມັງຈາກການປະຕິສົນທິ.

ບັນດາຈຸລັງຕາງໆທມາຈາກການເຕີບໃຫຍຂອງໂຕອອນ ເລມຜະິດຮໍຣໂມນ ທເອນວາ ຮີວແມນ ໂຄຣີໂອນິກ ໂກນາໂດໂທຣປິນ, ື hCG, ເຊງມັນເປັນສງທສາມາດກວດພໄດ ດວຍການທົດສອບການຕງຄັນທວໆໄປ.

HCG ກຳນົດທິດທາງໃຫແກຮໍຣໂມນຂອງແມ ທເຮັດໃຫບມີຮອບວຽນ ປະຈຳເດືອນທມາເປັນປົກກະຕິ, ເພອໃຫການຖືພາດຳເນີນຕໄປ.

Chapter 7   The Placenta and Umbilical Cord

ຕາມມາດວຍການຝັງຕົວ, ຂອງບັນດາຈຸລັງອອມຂາງ ຂອງໂຕອອນ ບລັສໂຕຊິດຕ ຂະຫຍາຍຕົວໄປເປັນສວນ ນງຂອງການປະກອບສາງເອນວາແຮ, ເຊງເປັນສວນທເຊອມຕ ລະຫວາງແມ ແລະໂຕອອນ ຂອງລະບົບໝູນວຽນເລືອດ.

ແຮນຳສງ ທາດອົກຊີແຊນຈາກແມ, ທາດບຳລຸງລຽງ, ຮໍຣໂມນ, ແລະ ທາດຢາຕາງໆໄປສູ ການພັດທະນາຂອງມະນຸດ; ພອມທັງສະສາງເອົາສງເສດເືອທັງາຍອອກ; ແລະປອງກັນເລືອດຂອງແມ ບໃຫປົນກັບເລືອດ ຂອງໂຕອອນແລະລູກອອນໃນຄັນ.

ແຮກສາມາດ ຜະິດຮໍຣໂມນ ແລະບລຸງຮັກສາໂຕອອນ ແລະອຸນນະພູມຂອງຮາງກາຍລູກອອນ ໃນຢູເໜືອອຸນນະພູມ ຂອງແມເລັກໜອຍ.

ແຮທຳການສສານພີວພັນ ການພັດທະນາການຂອງມະນຸດ ໂດຍຜານອດເລືອດຕາງໆ ຂອງສາຍບື.

ຄວາມສາມາດໃນການໃຫສະໜັບສະໜູນການມີຊີວິດ ທເປັນມີການດຳເນີນການ ໃນບັນຫາຫອງທສຸກເສີນຂອງໂຮງໝໍທທັນສະໄໝ.

Chapter 8   Nutrition and Protection

ໃນ 1 ອາທິດ, ຈຸລັງຕາງໆຂອງກຸມຈຸລັງພາຍໃນ ໄດສາງສອງຊນຂນທເອນວາ ຮີໂປບລັສຕ ແລະ ອີປີບັສຕ.

ຈຸລັງຮີໂປບັສທທຳການຂະຫຍາຍຕົວ ໃຫແກຖົງໂຢລຄ, ເຊງມັນແມນນງໃນໂຄງປະກອບສາງ ທເປັນທາງຜານຂອງ ທາດບຳລຸງລຽງຕາງໆຈາກແມ ໃຫແກໂຕອອນໄລຍະຕນ.

ຈຸລັງຕາງໆທມາຈາກຈຸລັງອີປີບັສຕໄດກຕົວຂນ ເປັນເຍອຫຸມບາງໆທເອນວາ ອາມນີອົງ, ທໂຕອອນຢູທາງໃນ ແລະັງຈາກນນຈະກາຍເປັນລູກອອນ ໄດສືບຕພັດທະນາຈົນຮອດໄລຍະເກີດ.

Chapter 9   2 to 4 Weeks: Germ Layers and Organ Formation

ໂດຍສະເລຍແລວ 2 1/2 ອາທິດ, ຈຸລັງອີປີບັສຕ ໄດສາງ ເຍອຫຸມພິເສດ 3 ອັນຂນ, ືຊນຈຸລັງອອນາຍໆຊນ, ເອນວາ ຊນເອັກໂຕແດຣມ ຊນແອັນໂດແດຣມ ແລະຊນເມໂຊແດຣມ.

ຊນເອັກໂຕດາຣມໃຫເກີດການຂະຫຍາຍຕົວ ໃຫແກາຍໆສວນປະກອບ ລວມທັງສະໝອງ, ໄຂສັນັງ, ເສນປະສາດ, ຜີວໜັງ, ເລັບ, ແລະຜົມ.

ຊນແອັນໂດແດຣມ ສາງເຍອຫຸມ ຂອງລະບົບຫາຍໃຈ ແລະລະບົບການຫຍອຍອາຫານ, ແລະເປັນໃຫກຳເນີດ ຂອງສວນປະກອບຂອງບັນດາອະໄວຍະວະສຳຄັນຕາງໆ ເຊນວາ ຕັບ ແລະມາມ.

ຊນເມໂຊແດຣມ ສາງຫົວໃຈ, ໝາກໄຂັງ, ກະດູກ, ກະດູກອອນ, ກາມເນອຕາງໆ, ຈຸລັງເລືອດຕາງໆ, ແລະໂຄງສາງອນໆ.

ພາຍໃນ 3 ອາທິດ ສະໝອງມີການແບງຕົວ ອອກເປັນ 3 ພາກສວນເບອງຕນຕໍ ເອນວາ ສະໝອງສວນໜາ ຟໍຣແບຣນ, ສະໝອງສວນກາງມີດແບຣນ ແລະ ສະໝອງສວນັງ ຮາຍດແບຣນ.

ການພັດທະນາການຂອງລະບົບຫາຍໃຈ ແລະຍອຍອາຫານ ກລວມຢູໃນຂະບວນການດງກາວນ.

ດງທບັນດາຈຸລັງເລືອດທຳອິດ ເກີດຂນຢູໃນຖົງໂຢລຄ, ເສນເລືອດເປັນຮູບຮາງຂນ ໃນທວໂຕອອນ, ແລະອດເລືອດຫົວໃຈກປະກົດຕົວຂນ.

ເກືອບວາທັນທີທັນໃດນນ, ຫົວໃຈກຂະຫຍາຍຕົວຂນຢາງວອງໄວ ພັບຫຕົວມັນເອງ ໂດຍແບງອອກເປັນຫອງຕາງໆ ແລະເລມຕນພັດທະນາ.

ຫົວໃຈເລມຕນເຕນ ໃນ 3 ອາທິດ ແລະ1 ມ ັງຈາກທໄດເປັນຮູບຮາງແລວ.

ລະບົບໝູນວຽນເລືອດ ແມນລະບົບທຳອິດຂອງຮາງກາຍ, ືກຸມຂອງອະໄວຍະວະຕາງໆ, ບັນລຸວະຖານະພາບທສາມາດເຮັດວຽກໄດ.

Chapter 10   3 to 4 Weeks: The Folding of the Embryo

ໃນລະຫວາງ 3 ຫາ 4 ອາທິດ, ໂຄງສາງຮາງກາຍຈະປະກົດຂນເປັນຕາມລຳດັບ ເຊນສະໝອງ, ໄຂສັນັງ, ແລະຫົວໃຈຂອງໂຕອອນ ທພົບເຫັນໄດງາຍ ກັບຖົງໂຢລຄ.

ການຂະຫຍາຍອັນວອງໄວມີຜົນແກການພັບຫ ຂອງໂຕອອນທແບນ. ຂະບວນການນຮວມເຂາກັນກັບ ສວນນງຂອງຖົງໂຢລຄ ຢູໃນເນອເຍອ ຂອງລະບົບຫຍອຍອາຫານ ແລະສາງຮູບຮາງຂອງເອິກ ແລະຜງທອງຕາງໆ ຂອງຮາງກາຍມະນຸດທກຳລັງພັດທະນາ.

Embryonic Development: 4 to 6 Weeks

Chapter 11   4 Weeks: Amniotic Fluid

ພາຍໃນ 4 ອາທິດ ນລຽງເດັກມີສີໃສ ໄດຫຫຸມໂຕອອນ ໃນຖົງນເມືອກທເຕັມ. ຂອງແວທອະເຊອນ, ເອນວາ ນ ອາມນີໂອຕິກ, ເຊງມີໜາທໃຫໂຕອອນ ໄດຮັບການປົກປອງຈາກການບາດເຈັບ.

Chapter 12   The Heart in Action

ຕາມທຳມະດາແລວຫົວໃຈເຕນ ປະມານ 113 ບາດຕນາທີ.

ຈງເບງວາຫົວໃຈ ມີການປຽນສີແນວໃດ ໃນເມອເລືອດເຂາແລະອອກ. ຫອງຫົວໃຈແຕລະຫອງພາຍໃນການເຕນແຕລະເທອ.

ຫົວໃຈຈະເຕນ ໂດຍປະມານແລວ 54 ລານເທອກອນການເກີດ ແລະາຍກວາ 3.2 ຕເທອ ພາຍໃນໄລຍະເວລາ ຂອງການມີຊີວິດ 80 ປີ.

Chapter 13   Brain Growth

ສະໝອງມີການຈະເລີນເຕີບຕົວໄວ ເປັນການຢງຢືນໄດ ໂດຍການປຽນແປງຮູບລັກສະນະພາຍນອກ ຂອງສະໝອງສວນໜາ, ສວນກາງ, ແລະສວນັງ.

Chapter 14   Limb Buds

ການພັດທະນາສະໝອງພາກສວນເທິງແລະພາກສວນລຸມ ກເລມຂນ ເຊງມີການປະກົດຕົວຂນ ຂອງໜຂອງສະໝອງພາຍໃນ 4 ອາທິດ.

ຜີວໜັງບາງສອງຊອດໄດ ໃນຂະນະນ ເພາະວາຄວາມໜາຂອງມັນ ພຽງແຕນງຈຸລັງ.

ເນອງຈາກວາຜີວໜັງມີຄວາມໜາ, ມັນຈະສູນເສຍຄວາມໃສນ, ໝາຍຄວາມວາພວກເຮົາພຽງແຕຈະ ສາມາດເບງອະໄວຍະວະທາງໃນຕາງໆ ທພັດທະນາໄປຕມໄດໃນອີກນງເດືອນ.


Add a Comment

Your Name: Log In 3rd-party login: Facebook     Google     Yahoo

Comment: