Skip Navigation
The Endowment for Human Development
The Endowment for Human Development
Improving lifelong health one pregnancy at a time.
Donate Now Get Free Videos

Multilingual Illustrated DVD [Tutorial]

The Biology of Prenatal Development




ЖАТЫРДАҒЫ ҰРЫҚТЫҢ ДАМУ БИОЛОГИЯСЫ.

.Қазақ [Kazakh]


National Geographic Society This program is distributed in the U.S. and Canada by National Geographic and EHD. [learn more]

Choose Language:
Download English PDF  Download Spanish PDF  Download French PDF  What is PDF?
 

Chapter 15   5 Weeks: Cerebral Hemispheres

4 және 5-апта аралығында ми өзінің тез өсуін жалғастырады және әр түрлі 5 секцияға бөлінеді.

Бас эмбрионның жалпы көлемінің 1/3 бөлігін құрайды.

Бас миы жартышарлары пайда болып, біртіндеп мидың ең үлкен бөлшегіне айнала бастайды.

Уақыт өте келе ми жартышарлары басқаратын функциялардың ішіне ойлау, үйрену, еске сақтау, сөйлеу, көру, есту, қозғалыс жасау мәселелерді шешу кіреді.

Chapter 16   Major Airways

Тыныс алу жүйесінде оң жақ және сол жақ бас бронхтары болады және ол соңында кеңірдектерді немесе тыныс алқымын өкпемен байланыстырады.

Chapter 17   Liver and Kidneys

Соғып тұрған жүректің жанындағы қарынды толтырып тұрған көлемді бауырға көңіл аударыңыз.

Тұрақты бүйректер 5-аптада пайда болады.

Chapter 18   Yolk Sac and Germ Cells

Сары уыз қабының құрамында ұрық жасушалары деп аталатын жыныстық жасуша болады. 5-аптада бұл ұрық жасушалары бүйректердің жанындағы жыныс органдарына көшеді.

Chapter 19   Hand Plates and Cartilage

Сонымен қатар 5-аптада эмбрионда қол пластинкасы дамып, 5 1/2 аптада шеміршек қалыптаса бастайды.

Бұл жерде біз, сол қолы мен білегінің 5 апта және 6 күннен кейінгі күйін көре аламыз.

Embryonic Development: 6 to 8 Weeks

Chapter 20   6 Weeks: Motion and Sensation

6-аптада ми жарты шарлары мидың басқа бөліктерінен гөрі шамалас емес түрде тезірек өседі.

Эмбрион өздігінен және рефлективтік қозғалыстар жасай бастайды. Мұндай қозғалыстар жүйке және бұлшық еттерінің қалыпты дамуын тездету үшін қажет.

Ауыз аймағына тию эмбрионның басты рефлективті түрде тартып алуға мәжбүрлейді.

Chapter 21   The External Ear and Blood Cell Formation

Сыртқы құлақ қалыпқа келе бастайды.

6-аптада бауырдың ішінде қан жасушалары қалыптасып жатады. Бұл кезде онда лимфоциттер болады. Ақ қан жасушасының бұл түрі дамып келе жатқан иммундық жүйенің маңызды бөлігі болып табылады.

Chapter 22   The Diaphragm and Intestines

Тыныс алу кезінде пайдаланылатын негізгі бұлшық ет - диафрагма 6-аптада айтарлықтай қалыптасады.

Ішектің бір бөлігі енді уақытша кіндікке шығады. Физиологиялық жарық түзілуі деп аталатын бұл қалыпты процесс қарында дамитын басқа да органдарға орын тудырады.

Chapter 23   Hand Plates and Brainwaves

6-шы аптада қол аздап жайыла бастайды.

Ми сызықтары 6-апта және 2-күн ішінде қалыптасып қояды.

Chapter 24   Nipple Formation

Емшек ұштары өзінің төс алдындағы түпкілікті орнына жетпей тұрып үлкен дененің жандарынан пайда болады.

Chapter 25   Limb Development

6 1/2 аптада шынтақтар айқындалып, саусақтардың бөлектене бастауы және қолдың қозғалысы байқалады.

Оссификация деп аталатын сүйек құралу процесі бұғана мен үстіңгі және астыңғы жақ сүйектерінің пайда болуынан басталады.

Chapter 26   7 Weeks: Hiccups and Startle Response

Ықылық 7 аптада байқалады.

Енді үрейлі қарсы әрекетпен бірге аяқ қозғалыстарын байқауға болады.

Chapter 27   The Maturing Heart

4 камералы жүректің қалыптасуы аяқталды. Жүрек енді орташа есеппен минутына 167 рет соғады.

7 1/2 аптада тіркелген электр белсенділігі ересек адамдікіне ұқсас толқын суретін көрсетеді.

Chapter 28   Ovaries and Eyes

Ұрғашы ұрықтарда аналық безді 7 аптада ажыратуға болады.

7 1/2 аптада пигменттелген көз торы оңай байқалып, қабақтың жылдам өсу кезеңі басталады.

Chapter 29   Fingers and Toes

Саусақтар бөлектеніп, ал башпайлар тек түбінен қосылып тұрады.

Қолдар енді аяқтар секілді біріге алады.

Тізе буындары да пайда болады.

The 8-Week Embryo

Chapter 30   8 Weeks: Brain Development

8-аптада ми аса дамып, эмбрион денесінің жалпы салмағының жартысын дерлік құрайды.

Өсу әдеттен тыс қарқынмен жалғасады.

Chapter 31   Right- and Left-Handedness

8-аптада эмбрионның 75 пайызы оңқай екендігін көрсетеді. Қалғандарының тең жартысыны солақай, ал жартысы айырмашылықсыз болады. Бұл оңқайлық немесе солақайлықтың ерте көріністері.

Chapter 32   Rolling Over

Педиатрлық оқулықтарда туылғаннан 10-20 аптадан кейін пайда болатын "аунау" қабілеттері айтылады. Алайда, мұндай әсерлі координация тығыздығы төмен сұйықтыққа толы қағанақта әлдеқайда бұрын көрінеді. Тек жатыр сыртындағы жоғарырақ ауырлық күшін жеңуге қажетті күштің жетпеушілігі нәрестенің домалауына кедергі келтіреді.

Бұл кезде эмбрион белсендірек қозғалады.

Қозғалыстар баяу немесе жылдам, бір реттік немесе қайталанбалы, өздігінен немесе рефлесивтік болуы мүмкін.

Бастың бұрылуы, мойынның созылуы, қолдардың бетке тиюі жиі болып отырады.

Эмбрионның тиюі қылилықты, жақтың қозғалысын және аяқ саусақтарының қалыптасуын айқындайды

Chapter 33   Eyelid Fusion

7 және 8 аптаның аралығында, үстіңгі және астыңғы қабақтар жылдам өсіп, бір-біріне жарым-жартылай жабысып тұрады .

Chapter 34   "Breathing" Motion and Urination

Жатырдың ішінде ешқандай ауа болмаса да, 8 аптада эмбрион ауық-ауық дем шығарады.

Осы уақытта бүйректер қағанақ сұйықтығына ағатын зәр бөліп шығарады.

Еркек эмбриондарда дамып келе жатқан ұрық бездері тестостерон шығара бастайды.

Chapter 35   The Limbs and Skin

Сүйектер, буындар, Бұлшық еттер, жүйке және аяқ-қолдардың қан тамырлары ересек адамдікіне өте ұқсас болады.

8 аптада эпидерма немесе сыртқы тері өзінің мөлдірлігін айтарлықтай жоғалтып, көп қабатты мембранаға айналады.

Ауыздың айналасында шаш өскен кезде қастары да өсе бастайды.

Chapter 36   Summary of the First 8 Weeks

Сегізінші апта эмбриондық кезеңнің біткенін білдіреді.

Осы уақыт ішінде адамның эмбрионы жалғыз жасушадан 1 млрд. жасушаға дейін көбейеді, бұл өз кезегінде әр түрлі 4000 анатомиялық құрылымды құрайды.

Эмбрион осы уақытта ересек адамға тән 90% астам құрылымға ие болады.