Skip Navigation
The Endowment for Human Development
The Endowment for Human Development
Improving lifelong health one pregnancy at a time.
Donate Now Get Free Videos

Multilingual Illustrated DVD [Tutorial]

The Biology of Prenatal Development




ẸKỌ NIPA IDAGBASOKE ỌMỌ NINU OYUN KI A TO BI I S’AYE

.Yoruba


National Geographic Society This program is distributed in the U.S. and Canada by National Geographic and EHD. [learn more]

Choose Language:
Download English PDF  Download Spanish PDF  Download French PDF  What is PDF?
 

The Fetal Period (8 Weeks through Birth)

Chapter 37   9 Weeks: Swallows, Sighs, and Stretches

Akoko fitọsi yi wa titi di igbati a o bi ọmọ naa.

Ni ọsẹ kẹsan, ọmọ inu oyun naa yio bẹrẹ sii mu ika rẹ, o si le gbe omi inu apo ile-ọmọ mi.

Ọmọ inu oyun naa le di nkan mu, o le mi ori rẹ siwaju ati sẹhin, o le la ẹnu rẹ, o le gbe ahọn rẹ, o le poS̩e, osi le na.

Isan-ara ti o wa ni oju, atẹlẹwọ, ati atẹlẹsẹ ma nmọ ọ lara bi a ba fi ọwọ kan wọn.

“Bi a ba rọra fi ọwọ kan gigise,” ọmọ inu oyun yio rọ ibadi rẹ ati orunkun rẹ yio si lẹ ọmọ-ika ẹsẹ rẹ pọ

Ipenpeju ọmọ naa yio bo oju rẹ patapata.

Ninu apoti ifọhun ti o wa ni ọna-ọfun, ifarahan awọn edidi ni yio fihan wipe awọn okun ti a fi nfọhun ti ndagbasoke.

Ni ara ọmọ inu oyun ti o jẹ obirin, a ti le da apo ile-ọmọ mọ, awọn ẹyin ile-ọmọ ti ko i tii dagba tan, ti a npe ni hugonia wa ninu apo ile-ọmọ naa, nibiti wọn ti npin si ọna pupọ.

Awọn ẹya ara ti o wa fun ọmọ bibi yio ma farahan gẹgẹbi ẹya ara ọkunrin tabi ti obirin.

Chapter 38   10 Weeks: Rolls Eyes and Yawns, Fingernails & Fingerprints

Orisirisi awọn idagbasoke ti nwaye laarin ọsẹ kẹsan si ikẹwa yio mu ki ara ọmọ naa o tobi sii bi iwọn marundinlọgọrin ninu ọgọrun.

Ni ọsẹ kẹwa, bi a ba fọwọkan ipenpeju ọmọ naa, yio yi ẹyin-oju rẹ si isalẹ.

Ọmọ inu oyun naa le yan, o le la ẹnu rẹ, ki o si paade.

Ọpọlọpọ ọmọ inu oyun ni maa nmu atanpako wọn ọtun.

Apa kan lara ifun, nibiti ibi-ọmọ wa yio ma wọnu ara pada si inu ikun.

Awọn egungun yio maa le sii.

Eekanna ọwọ ati ti ẹsẹ yio bẹrẹ sii hu jade.

Aami ori ika-ọwọ yio bẹrẹ sii han ni ọsẹ kẹwa lẹhin idapọ ọkunrin ati obirin. Aami yi ni a fi nda enia mọ ni gbigbo ọjọ aye rẹ.

Chapter 39   11 Weeks: Absorbs Glucose and Water

Ni ọsẹ kọkanla, imu ati ete ti yọ jade daradara. Gẹgẹbi oS̩e wa ni awọn ẹya ara yoku, irisi wọn yio ma yipada lati igba de igba, ninu igbesi-aye ọmọ enia naa.

Ifun inu yio bẹrẹ sii fa S̩uga ati omi ti ọmọ inu oyun naa ba gbemi mu.

Biotilẹjẹpe ẹya akọ tabi abo ma nfarahan lati igbati idapọ ẹyin ọkọ ati aya ba ti waye, awọn ẹya ara ti o wa fun ọmọ bibi ni a le damọ bayi, gẹgẹ bi ẹya ti akọ tabi ti abo.

Chapter 40   3 to 4 Months (12 to 16 Weeks): Taste Buds, Jaw Motion, Rooting Reflex, Quickening

Laarin ọsẹ kọkanla si ikejila, iwọn ara ọmọ inu oyun naa yio pọ sii pẹlu iwọn ọgọta ninu ọgọrun.

Ọsẹ kejila ni opin ipele akọkọ ninu mẹta, igba ti obirin fi nloyun.

Awọn ohun ti a fi nse itọwo ounjẹ yio bo gbogbo ayika ẹnu.
Bi a ba bimọ naa tan, awọn ohun itọwo wọnyi yioS̩i wa nipo lori ahọn nikan, ati ni oke ẹnu.

Igbẹ yiya yio bẹrẹ lati bi ọsẹ kejila, yio si tẹsiwaju fun bi ọsẹ mẹfa sii.

Ohun akọkọ tii ma jade lati idi ọmọ inu oyun ati ọmọ ti a S̩ẹS̩ẹ bi ni a npe ni mẹkoniọmu. Ninu rẹ ni a ti le ri awọn ohun ti nmu ounjẹ da, ounjẹ tii mu ni dagbasoke, ati awọn ẹyin keekeke ti ko wulo mọ, eyiti o jade lati inu ẹya ara ti ngbe ounjẹ kaakiri ara.

Ni ọsẹ kejila, gigun ọwọ ti fẹrẹ to iwọn ti o yẹ fun ara. Ẹsẹ ma npọ diẹ sii ki o to gun to bi o ti yẹ fun ara.

Bi a ba yọ ti ẹhin ati oke ori kuro, gbogbo ara ọmọ inu oyun naa ni o ma nfesi, bi a ba rọra fọwọ kan wọn.

Awọn idagbasoke ti o ba ti ẹya akọ tabi abo lọ yio farahan fun igba akọkọ. Fun apẹẹrẹ, ọmọ obirin ma njẹ ẹnu rẹ bakan ju ọmọ ọkunrin lọ.

Yatọ si bi o ti ma nS̩e tẹlẹ ri, bi a ba fọwọkan ẹnu ọmọ inu oyun yi, yio yirapada si ọkankan ibiti a ti fọwọkan-an, yio si la ẹnu rẹ. Iru ifesi bayi ni a npe ni “rutini rifulẹkisi” o si ma ntẹsiwaju lẹhin ti ọmọ naa ba d’aye tan, ninu eyiti i ma ran ọmọ lọwọ lati wa ibiti ori-ọmu iya rẹ wa, nigbati o ba fẹ mu ọmu.

Oju yio maa dagbasoke sii, bi ọra ti nkun gbogbo ẹrẹkẹ, bẹẹ si ni ehin naa yio bẹrẹ sii dagbasoke.

Ni ọsẹ kẹẹdogun, awọn ohun tii ma ndi ẹjẹ lara enia yio farahan, wọn a si maa pọ sii ninu ọra inu egungun. Ibiyi ni a o ti sẹda pupọ ninu ẹjẹ ara ọmọ enia.

Biotilẹjẹpe ọmọ inu oyun ti le gbe ara rẹ lati ọsẹ kẹfa lẹhin ti a loyun rẹ, aboyun ma nmọ, fun igba akọkọ, wipe ọmọ inu oun ngberasọ, laarin ọsẹ kẹrinla si ikejidinloogun. Ninu asa abinibi, a npe eleyi ni gbigberasọ.

Chapter 41   4 to 5 Months (16 to 20 Weeks): Stress Response, Vernix Caseosa, Circadian Rhythms

Ni ọsẹ kẹrindinloogun, ọna kan ti a ngba ki abẹrẹ sinu ikun ọmọ inu oyun ma nmu ifesi kan waye, eyiti nfa ohun kan ti a npe ni noradirẹnalini, tabi norẹpinẹpirini wọ inu ẹjẹ. Ọmọ ti a S̩ẹS̩ẹ bi ati agbalagba paapa ma nse bayi nigbati ohun ajeji kan ba fẹ wọnu ara wọn.

Ninu ẹya ara ti a fi nmi, ọna ti atẹgun ngba wọnu ara ti dagbasoke daradara.

Ohun kan funfun, ti o wa fun aabo, eyiti a npe ni famisi kasehosa, yio bo gbogbo ara ọmọ inu oyun naa. Famisi yi ma ndaabobo awọ-ara kuro lọwọ awọn ohun ti npanilara, eyiti o wa ninu omira ti o wa ni apo ile-ọmọ.

Lati ọsẹ kẹsan, gbigbe ara, mimi atẹgun sinu, ati lilu ọkan yio bẹrẹ sii waye ni ojoojumọ, ilana eyiti a npe ni lilu ti sakediani.

Chapter 42   5 to 6 Months (20 to 24 Weeks): Responds to Sound; Hair and Skin; Age of Viability

Ni ogun ọsẹ, apa kan ninu iho eti, eyiti o jẹ ẹya ara ti igbọran, yio ti tobi to ti agbalagba ninu iho eti ti o ti dagbasoke tan naa. Lati igba yi lọ, ọmọ inu oyun yio maa fesi si oriS̩iriS̩i ariwo.

Irun yio bẹrẹ sii hu lori.

Gbogbo awọ-ara ati ẹya wọn ti wa nipo, pẹlu iho irun ati awọn apo keekeke ti ngbe abẹ awọ-ara.

Ni ọsẹ kọkanleloogun si ikejileloogun lẹhin idapọ, ẹdọforo yio lagbara lati maa mi atẹgun sinu. Ọmọ inu oyun le gbe ile-aye nisinsinyi, nitori pe wiwa laaye ni ode apo ile-ọmọ yio S̩ee S̩e fun awọn ọmọ inu oyun kan. OriS̩iriS̩i awọn aseyọri ninu ẹkọ ilera njẹki o S̩ee S̩e lati mu ẹmi awọn ọmọ ti osu wọn ko pe duro.

Chapter 43   6 to 7 Months (24 to 28 Weeks): Blink-Startle; Pupils Respond to Light; Smell and Taste

Ni ọsẹ kẹrinleloogun, ipenpeju yio S̩i soke, oyun inu naa yio si S̩ẹju ni iyalẹnu. Iru ifesi bayi si ariwo ti a pa lojiji ti ma nwaye ni kiakia ju bayi lọ lara ọmọ inu oyun ti o jẹ obirin.

Awọn oluwadi fi ye wa wipe ariwo ti o pọ ju le S̩e jamba fun ilera ọmọ inu oyun. Awọn ijamba tii ma ntete waiye ni ki ọkan maa mi titi laini idaduro, ki ọmọ inu oyun maa gbe itọ mi ju bi o ti yẹ lọ, ati awọn iwa ojiji miran. Awọn jamba ti maa waye lọjọ pipẹ lẹhin eyi ni ailegbọran daada.

Iwọn bi ọmọ inu oyun se nmi le lọ soke to fifa atẹgun simu lẹẹmẹrinlelogoji laarin iS̩ẹju kan.

Ni asiko ti o jẹ ipele kẹta ninu igba ti obirin fi nloyun, idagbasoke ọpọlọ ma nlo to idaji ninu gbogbo okun inu ti ọmọ inu oyun nlo. Ọpọlọ yio tobi sii ni iwọn ti o to ilọpo mẹrin si marun.

Ni ọsẹ kẹrindinlọgbọn, oju yio yọ omije.

Ẹyin oju ma nfesi si imọlẹ lati bi ọsẹ kẹtadinlọgọn. Ifesi yi ma nse ilana bi imọlẹ ti ntan sinu ẹyin oju, ni gbogbo ọjọ ti ọmọ naa yio gbe laye.

Ohun gbogbo ti o wulo fun gbigb’oorun nkan ti bẹrẹ sii S̩iS̩ẹ. Ẹkọ lori awọn ọmọ ti osu wọn ko pe S̩e akiyesi agbara ati gbọ oorun lati bi ọsẹ kẹrindinlọgbọn lẹhin idapọ ẹyin.

Bi a ba fi ohun ti o ladun sinu omira apo ile-ọmọ, ọmọ naa yio ma gbe itọ mi ju bi o ti yẹ lọ. Sugbọn ọmọ inu oyun kii gbe itọ mi to bi o ti yẹ bi a ba fi ohun ti o koro sinu omira. Ọmọ naa yio fun oju rẹ pọ lẹhin naa.

Nipasẹ oriS̩iriS̩i awọn igbesẹ bi ti enia ti nrin, ọmọ inu oyun naa ma ntakiti ọbọ.

Ara ọmọ inu oyun naa ki yio wunjọ bii ti atẹhinwa bi ọra S̩e nkun abẹ awọ-ara rẹ. Ọra nS̩e iS̩ẹ pataki ni mimu iwọn otutu tabi ooru ara enia duro, ati ni pipese okun-inu lẹhin ibimọ.

Chapter 44   7 to 8 Months (28 to 32 Weeks): Sound Discrimination, Behavioral States

Ni ọsẹ kejidinlọgbọn, ọmọ inu oyun le mọ iyatọ laarin bi nkan S̩e ndun si ni leti.

Ni ọgbọn ọsẹ, fifa atẹgun s’imu wọ pọ, o si ma nwaye ni iwọn ọgbọn si ogoji ninu ọgọrun igba, lara ọmọ inu oyun.

Ni oS̩u mẹrin ti o kẹhin ninu oyun, ọmọ inu oyun ma nhu awọn iwa kan letoleto, laarin eyiti o ma nni akoko isinmi. Awọn iwa wọnyi nfihan bi isẹ ti ọpọlọ ati awọn ka rẹ nS̩e ti lagbara to.

Chapter 45   8 to 9 Months (32 to 36 Weeks): Alveoli Formation, Firm Grasp, Taste Preferences

Nigbati o ba to ọsẹ mejilelọgbọn, awọn iho, tabi apo atẹgun, yio bẹrẹ sii waye ninu ẹdọforo. Wọn yio maa dagba sii titi di igba ti ọmọ naa yio pe ọmọ ọdun mẹjọ.

Ni ọsẹ karundinlogoji, ọmọ inu oyun le di nkan mu giri.

Ohun ti o wa ni ayika ibiti oyun inu ti dagba ma ntọka si awọn ohun ti yio fẹran lati maa jẹ lẹhin ti a ba bii. Fun apẹẹrẹ, ọmọ inu oyun ti iya rẹ jẹ ohun ti a npe ni aniisi, eyiti o fun ounjẹ kan ti a npe ni likorisi ni adun rẹ, fẹran lati maa jẹ aniisi naa lẹhin ti a bii tan. Ọmọ ikoko ti iya rẹ ko ni ohun kan se pẹlu aniisi ko fẹran ounjẹ naa rara.

Chapter 46   9 Months to Birth (36 Weeks through Birth)

Ọmọ inu oyun yio mu ki irọbi bẹrẹ nigbati ohun kan ti a npe ni ẹsitirogini ba njade lara rẹ, ti o si bẹrẹ ayipada rẹ lati ọmọ inu oyun si ọmọ ikoko.

Rirọbi ma nwaye pẹlu sisunki ile-ọmọ, eyiti yio fa bibi ọmọ.

Lati akoko idapọ ẹyin titi di igba ibimọ ati siwaju sii, idagbasoke ọmọ enia ta yọ, o wa titi aye, o si jẹ ohun ti o diju lọpọlọpọ. Imọ ẹkọ titun nipa ilana ti o fanimọra yi nfi anfaani ti o wa ninu idagbasoke oyun lori ilera ọmọ enia ni gbogbo igbesiaye rẹ han.

Bi imọ wa nipa idagbasoke ọmọ ninu oyun ti ntẹsiwaju, bẹẹni anfaani ti a ni lati jẹki ilera ọmọ enia tubọ fẹsẹmulẹ ngbooro sii- ki a to bimọ, ati bi a ba bii tan.