Skip Navigation
The Endowment for Human Development
The Endowment for Human Development
Improving lifelong health one pregnancy at a time.
Donate Now Get Free Videos

Multilingual Illustrated DVD [Tutorial]

The Biology of Prenatal Development




BIOLOGIA ROZWOJU PRENATALNEGO

.Polski [Polish]


National Geographic Society This program is distributed in the U.S. and Canada by National Geographic and EHD. [learn more]

Choose Language:
Download English PDF  Download Spanish PDF  Download French PDF  What is PDF?
 

The Fetal Period (8 Weeks through Birth)

Chapter 37   9 Weeks: Swallows, Sighs, and Stretches

Okres płodowy trwa do chwili narodzin.

Do końca 9. tygodnia pojawia się odruch ssania kciuka, a płód może już przełykać płyn owodniowy.

Płód może już również chwytać przedmioty, poruszać głową do przodu i do tyłu, otwierać i zamykać szczękę, poruszać językiem, wzdychać i przeciągać się.

Receptory nerwowe twarzy, dłoni oraz podeszew stóp mogą odczuwać lekki dotyk.

"W odpowiedzi na delikatny dotyk podeszwy stopy" płód zegnie nogę w biodrze i kolanie oraz może podkurczyć palce stóp.

Powieki są teraz zupełnie zamknięte.

Pojawienie się w krtani więzadeł głosowych sygnalizuje początek rozwoju strun głosowych.

U płodów żeńskich rozpoznawalna jest macica oraz niedojrzałe komórki rozrodcze, zwane oogoniami, replikujące w obrębie jajników.

Zewnętrzne narządy płciowe zaczynają się różnicować na męskie lub żeńskie.

Chapter 38   10 Weeks: Rolls Eyes and Yawns, Fingernails & Fingerprints

Przełom wzrostowy pomiędzy końcem 9. i 10. tygodnia prowadzi do zwiększenia masy ciała o ponad 75%.

Do końca 10. tygodnia stymulacja górnej powieki wywołuje kierowanie gałki ocznej ku dołowi.

Płód ziewa i często otwiera oraz zamyka usta.

Większość płodów ssie prawy kciuk.

Odcinki jelita w obrębie pępowiny zawracają do jamy brzusznej.

Kostnienie zachodzi w większości kości.

Paznokcie u rąk i stóp zaczynają się rozwijać.

Niepowtarzalne odciski palców pojawią się 10 tygodni po zapłodnieniu. Ich wzory mogą być wykorzystywane do identyfikacji w ciągu życia.

Chapter 39   11 Weeks: Absorbs Glucose and Water

Do końca 11. tygodnia nos i wargi są już zupełnie wykształcone. Podobnie jak w przypadku innych części ciała, ich wygląd będzie się zmieniać na każdym etapie cyklu życia człowieka.

Jelita zaczynają wchłaniać glukozę oraz wodę połkniętą przez płód.

Mimo że płeć została określona w czasie zapłodnienia, zewnętrzne narządy rozrodcze mogę się teraz różnicować na męskie lub żeńskie.

Chapter 40   3 to 4 Months (12 to 16 Weeks): Taste Buds, Jaw Motion, Rooting Reflex, Quickening

Pomiędzy końcem 11. i 12. tygodnia masa płodu wzrasta o blisko 60%.

Dwanaście tygodni wyznacza koniec pierwszych trzech miesięcy lub pierwszego trymestru ciąży.

Różne kubki smakowe pokrywają teraz wnętrze jamy ustnej.
Do chwili narodzin kubki smakowe pozostaną jedynie na języku oraz podniebieniu.

Ruchy jelit rozpoczynają się po upływie 12 tygodni i trwają przez nastepne około 6 tygodni.

Pierwsza substancja wydalana z okrężnicy płodu i noworodka nazywana jest smółką. Składa się ona z enzymów trawiennych, białek oraz obumarłych komórek, pochodzących z przewodu pokarmowego.

Do końca 12. tygodnia, długość kończyn górnych osiągnęła już prawie swój końcowy rozmiar w stosunku do wielkości ciała. Dolnym kończynom potrzeba więcej czasu, aby osiągnąć ostateczne proporcje.

Z wyjątkiem pleców oraz górnej części głowy, całe ciało płodu reaguje na delikatny dotyk.

Rozwojowe różnice płciowe pojawiają się po raz pierwszy. Na przykład płody żeńskie wykazują częstsze ruchy żuchwy niż męskie.

W przeciwieństwie do reakcji odstawienia, obserwowanej później, stymulacja okolic ust wywołuje teraz zwracanie się w stronę bodźca i ich otwieranie. Reakcja ta nazywana jest "odruchem szukania" i utrzymuje się po urodzeniu, pomagając noworodkowi odnaleźć sutek swojej matki w czasie karmienia piersią.

Twarz dojrzewa dalej, gdy warstwy tłuszczu zaczynają wypełniać policzki i następuje rozwój zębów.

Do końca 15. tygodnia, krwiotwórcze komórki macierzyste docierają i zaczynają się namnażać w szpiku kostnym. Większość komórek krwi powstanie w tym właśnie miejscu.

Mimo że ruchy zaczynają się u 6-tygodniowego zarodka, kobieta w ciąży po raz pierwszy odczuwa ruchy płodu pomiędzy końcem 14. i 18. tygodnia. Tradycyjnie, zdarzenie to nazywane jest pierwszymi ruchami płodu.

Chapter 41   4 to 5 Months (16 to 20 Weeks): Stress Response, Vernix Caseosa, Circadian Rhythms

Do końca 16. tygodnia zabiegi polegające na wprowadzeniu igły do jamy brzusznej płodu wyzwalają hormonalną reakcję na stres, uwalniając noradrenalinę lub norepinefrynę do krwiobiegu.

W układzie oddechowym drzewo oskrzelowe jest już prawie zupełnie ukształtowane.

Biała substancja ochronna, zwana mazią płodową, pokrywa teraz cały płód. Maź chroni skórę przed drażniącym działaniem płynu owodniowego.

Od końca 19. tygodnia ruchy płodu, czynność oddechowa oraz częstotliwość akcji serca zaczynają przyjmować kształt cykli dziennych zwanych rytmami okołodobowymi.

Chapter 42   5 to 6 Months (20 to 24 Weeks): Responds to Sound; Hair and Skin; Age of Viability

Do końca 20. tygodnia, ślimak, będący narządem słuchu, osiąga dojrzały rozmiar wewnątrz w pełni rozwiniętego ucha środkowego. Od teraz płód będzie reagował na rosnący zakres dźwięków.

Włosy zaczynają rosnąć na skórze głowy.

Wszystkie powłoki skórne oraz struktury są już obecne, w tym również mieszki włosowe oraz gruczoły.

Do końca 21. do 22. tygodnia po zapłodnieniu, płuca osiągają częściową zdolność oddychania powietrzem. Okres ten uznawany jest za wiek przeżywalności, gdyż w tym czasie przetrwanie poza macicą dla niektórych płodów staje się możliwe.

Chapter 43   6 to 7 Months (24 to 28 Weeks): Blink-Startle; Pupils Respond to Light; Smell and Taste

Do końca 24. tygodnia powieki ponownie otwierają się, a płód zaczyna wykazywać reakcję mrużenia oczu na bodziec zaskoczenia. Ta reakcja na nagłe, głośne dźwięki zwykle rozwija się szybciej u płodów żeńskich.

Niektórzy badacze donoszą, że narażenie na głośne dźwięki może niekorzystnie wpłynąć na zdrowie płodu. Bezpośrednie konsekwencje obejmują wydłużoną, wzmożoną częstotliwość akcji serca, wzmożony odruch połykania u płodu oraz nagłe zmiany zachowania. Możliwe skutki długoterminowe obejmują utratę słuchu.

Szybkość oddychania płodu może wzrosnąć nawet do 44 cykli wdech-wydech na minutę.

W czasie trzeciego trymestru ciąży, gwałtowny wzrost mózgu pochłania ponad 50% energii wykorzystywanej przez płód. Masa mózgu wzrasta od 400 do 500%.

Do końca 26. tygodnia oczy zaczynają produkować łzy.

Źrenice reagują na światło po upływie 27 tygodni. Reakcja ta reguluje ilość światła, jaka dociera do siatkówki w ciągu życia.

Wszystkie elementy potrzebne do funkcjonowania zmysłu węchu są już sprawne. Badania prowadzone u wcześniaków ujawniają zdolność wykrywania zapachów już po 26 tygodniach od zapłodnienia.

Umieszczenie słodkiej substancji w płynie owodniowym zwiększa częstotliwość przełykania u płodu. I odwrotnie: zmniejszona częstotliwość połykania u płodu występuje po wprowadzeniu substancji gorzkiej. Pojawia się często również zmiana grymasu twarzy.

Dzięki serii ruchów nóg, przypominających kroczenie i podobnych do chodu, płód koziołkuje.

Płód wydaje się mniej pomarszczony wraz z tworzeniem się warstw tłuszczu pod skórą. Tłuszcz pełni podstawową rolę w utrzymaniu temperatury ciała oraz magazynowaniu energii po urodzeniu.

Chapter 44   7 to 8 Months (28 to 32 Weeks): Sound Discrimination, Behavioral States

Do końca 28. tygodnia płód może rozróżniać wysokie oraz niskie dźwięki.

Do końca 30. tygodnia, ruchy oddechowe są częstsze i mogą zajmować od 30 do 40% czasu u przeciętnego płodu.

W ciągu ostatnich 4 miesięcy ciąży płód wykazuje okresy skoordynowanej aktywności, przerywane okresami odpoczynku. Te stany behawioralne odzwierciedlają ciągle rosnący rozwój ośrodkowego układu nerwowego.

Chapter 45   8 to 9 Months (32 to 36 Weeks): Alveoli Formation, Firm Grasp, Taste Preferences

Do końca 32. tygodnia, prawdziwe pęcherzyki płucne, lub komórki oddechowe zaczynają rozwijać się w płucach. Ich kształtowanie trwać będzie do ukończenia 8. roku życia od chwili narodzin.

Po upływie 35 tygodni płód potrafi wykonać mocny zacisk dłoni.

Ekspozycja płodu na różne substancje wydaje się wpływać na preferencje smakowe po urodzeniu. Na przykład płody, których matki jadły anyż, substancję, która nadaje lukrecji jej smak, wykazywały upodobanie do anyżu po urodzeniu. Noworodki, które w okresie płodowym nie miały z nim kontaktu, nie lubiły go.

Chapter 46   9 Months to Birth (36 Weeks through Birth)

Płód inicjuje poród, wydzielając duże ilości hormonu zwanego estrogenem, tym samym rozpoczynając przejście od etapu płodu do noworodka.

Z porodem związane są silne skurcze macicy, prowadzące do narodzin dziecka.

Od zapłodnienia do narodzin i dalej, rozwój człowiek jest dynamiczny, ciągły i złożony. Nowe odkrycia dotyczące tego fascynującego procesu coraz to bardziej dowodzą istotnego wpływu rozwoju płodowego na zdrowie w ciągu życia.

Wraz z głębszym rozumieniem wczesnego rozwoju człowieka, rośnie również nasza zdolność do poprawy zdrowia - zarówno przed, jak i po narodzinach.


Add a Comment

Your Name: Log In 3rd-party login: Facebook     Google     Yahoo

Comment: