Skip Navigation
The Endowment for Human Development
The Endowment for Human Development
Improving lifelong health one pregnancy at a time.
Donate Now Get Free Videos

Multilingual Illustrated DVD [Tutorial]

The Biology of Prenatal Development




BÎYOLOJÎYA PÊSKETINA PESZAYÎNÊ

.Kurmancî [Kurmanji]


National Geographic Society This program is distributed in the U.S. and Canada by National Geographic and EHD. [learn more]

Choose Language:
Download English PDF  Download Spanish PDF  Download French PDF  What is PDF?
 

Chapter 1   Introduction

Prosesa dinamîk ji alîye Zigota mirovan yek hucreyî dibe 100 trîlyon hucre gihîstî buyera herî girîng li seranser xwezayê.

Lêkolîneran niha li ser pir fonksîyonan rutîn xwedî agahî ne. ji alîyê bedena gihîstî hat mesandin gava hemîletîyê damezrandî bû berî jidayîkbûn gellek caran direj e.

Peryoda pêsketinê berî jidayîkbûnê bi terê wekî hazirîyê tê fem kirin dema developing human gellek madde û pratîkên ku pistî dayîkbûnê jibo jîyan pêdivî ye bi dest dixe.

Chapter 2   Terminology

Hemîletî li mirovan normalî ku ji fertilization yan jî avis bûyîn heta dayîkbûnê hatiye pîvandin bi qasî 38 hefteyan diksîne.

Dema 8 hefteyên pêsîn pistî fertilization, developing human wekî embrîyo tê nav kirin, ku maneya wê "growing within" e. Navê vê demê, embryonic period e, ku bi ava bûna piranîya sîstemeên bedenê tê kategorîze kirin.

ji temam bûna 8 hefteyan heta dawîya hemîletîyê, "developing human wekî fetus" tê nav kirin ku maneya we "unborn offspring" e. Seranser vê demê ku fetal period tê gotin, beden mezintir dibe û sîstemeên wê destbi xebatê dike.

Hemî demên embrîyonîk û fetal li nav vê programê wexta pistî fertilizationê nîsan dide.

The Embryonic Period (The First 8 Weeks)

Embryonic Development: The First 4 Weeks

Chapter 3   Fertilization

Biyolocîkî bipeyvî, "human development di fertilizationê de" gava mer û jin her yeki ji wan 23 e kromozomên xwe anîn ba hev bi yek kirina reproductive cellên xwe destpê dike.

Reproductive cella jin re pir caran "hek (egg)" tl gotin lê terîma rast oocyte e.

Dîsa, reproductive cellîn mer jî wekî "sperm" tê zanîn lê terîma rast spermatozoon e.

Dû berdana oocyte ji ovarya jinikê ku ev proses rê ovulation tê gotin, oocyte û spermatozoon tevli hev dibin li hindura uterine tubes, ku pir caran wekî Fallopian tubes tê nav kirin.

Uterine tubes ovariyên jinikê, digel uterus yan jî womba wê gire dide.

Ev single-celled embrîyo wekî zîgot tê nav kirin, ku maneya wê "yoked yan joined together" e.

Chapter 4   DNA, Cell Division, and Early Pregnancy Factor (EPF)

46 kromozomên zigotê çaya yekemîna temammîya genetic blueprinta bêhempe ya sexsê teze temsîl dike. Ev palan serekî hindura tightly coiled molecules DNA tê gotin. Ewana hîndekarîyên nû jibo pêsketina hemi bedenê muhtewa dikin.

Molekulên DNA disibe derenceya (sêlim)badayî ku wekî double helix tê nas kirin. Pêlingên derenceyê ji molekulên cotî, yan jî bingehîn ku guanine, osine, cytadenine û thymine tên gotin, hatine ava kirin.

Guanine pair tenê bi cytosine re, û adenine bi thymine re. Li her hucreyekî mirovan bi qasî 3 milyar ji van cotên binhegîn hene.

DNA ya her hucreyê xwedî gellek agahî ne ku, eger mirov wan agahî bexe ser kaxizê, bi list kirina her tîpa pesîn ya her bingehê ji 1.5 mîlyon pirtir rupelên nivîs hewce ye!

Ku dawî ji dawî bicîh bikî, DNAye ku li hucreyeki tenêya mirovan Qasî 3 1/3 feet yan jî 1 metre dipîve.

Ku me bikanîya hemi DNA vekira li nav 100 trîlyon hucreyên gihîstîyê, ew, dikanî ji 63 mîlyaran direjtir bibûya Ev dûrahî, ji dine heta Roj û vegerên digehje bi qasî 340 caran.

Hema hema ji 24 heta 30 Seetên pistî fertilizationê, zîgot perçe bûna xwe ya yekan temam dike. Dema vê prosesê mitosîsê, yek hucre dibe du perçe, du dibe çar û wisa berdwam dike.

Du 24 yanjî 48 seetên ku pistî fertilization destpê dike, hemîletî dîtina hormonekî kane bê erê kirin ku jî re "faktora hemîletîya berwext" li nav xwîna dayik tê gotin.

Chapter 5   Early Stages (Morula and Blastocyst) and Stem Cells

Heta 3 yan jî 4 rojên Pistî fertilizationê, hucreyên embîrîyo yên perçe dibin sikilekî giloverî digire û embîrîyo wekîand morula tê nav kirin.

Heta rojên 4 û 5, valahîyek li hundira vê gogê hucreyan û wê çaxê embîrîyo wekî blastocyst tê nav kirin.

Hucreyên li hindura blastocyst wekî perçeya nav hucreyê tê nav kirin û heta serî, beden û bastûrên din ku ji mirovê pêsketî re jîndarî ye direj dibin.

Hucreyên li nav perçeya nav hucreyê wekî hucreyên kok yên embrîyonîk tên nav kirin çimkî qabîlîyeta wan heye ku her yek ji pirtirî 200 rengên hucreyan, ku bedena mirovan de hene, ava bikin.

Chapter 6   1 to 1½ Weeks: Implantation and Human Chorionic Gonadotropin (hCG)

Pistî revîtîya jêr Ber bi tupê rahîmê, embîrîyoya zutir xwe xwe ber bi diwara navxweyî ya rahîma dayik bi cîh dike. Ji vê prosesê re Implantation tê gotin, ku rojê 6an destpê dike û 10 yan jî 12 rojên pistî fertilizationê diqede.

Hucreyên ji embîrîyoya gir dibe Destbi afirandina hormonekî dikin ku jê re human chorionic gonadotropin yan jî HCG tê gotin, ku ew madde, ji alîya piranîya testên hemîletîyê, tê tesbît kirin.

HCG hormonên dayiktîyê birêve dibe ku adet dîtîna normal (menstrual cycle) bisekinîne, û rê bide hemîletîyê ku berdewam bike.

Chapter 7   The Placenta and Umbilical Cord

Pistî împlanteteysin, hucreyên li dervayê blastocystê heta besek ji bastura ku placenta tê gotin direj dibe, ku wekî interface kar dike li navbera sistema dayîktîyê û sîstema çerxîya embrîyonîk.

Placenta oksîjena dayîktîyê, xwarinan, hormonan û dermanên jibo pêsketina mirovê belav dike; gîs berhemên bêkêr daveje; û rê nade xwîna dayiktîyê ku tevli xwîna embrîyo û fetus bike.

Placenta her wiha Hormonan diafrîne û berdewamîya germahîya bedenê û embrîyonîk peyda dike ku bi hindikî zedeyî germahîya dayikê ye.

Placenta, digel mirovê , bi rîya damarên weriskê nawikê ragihîne peywendî çedike.

Sîyana pistgirîya jiyanê ya placenta bi wan cîhazên ku besên sexbirîya tîndar li nexwesxaneyên modern dikane pêsbazî bike.

Chapter 8   Nutrition and Protection

Heta hefta 1, hucreyên perçeya nav hucreyê du tebeqe ava dikin ku wekî hypoblast û epiblast tên nav kirin.

Hypoblast direj dibe heta kîsika zer (yolk sac), ku yek ji bastûran e ku dayik xwarinan ji embrîyoya zutir re peyda dike.

Hucreyên ji epiblast çermik(membrane) ava dikin ku navê wê amnion e, ku li hindura wê, embrîyo û pase jî fetus çedibe heta dayîkbunê.

Chapter 9   2 to 4 Weeks: Germ Layers and Organ Formation

Heta nezîkî 2 1/2 hefteyan, epiblast 3 tissueyên taybet yan jî tebeqeyên mokrobê, ku wekî ectoderm,, endoderm, û mesoderm, tên nav kirin ava dike.

Ectoderm xwe direjî gellek bistorên ku tê de mejî, spinal cord, reh (nerves), çerm (skin), neynuk, û por jî hene, dike.

Endoderm astara sîstema bêhndanê (respiratory) û herema hezim kirinê (digestive tract) pek tîne, û perçeyên organên serekî diafrîne, wekî kezeba res û pankreas diafrîne.

Mesoderm dil, girçukan, hestiyan, kirtik (cartilage), masûlkeyan (muscles), hucreyên xwînê, û bistorên din pêk tîne.

Heta 3 hefteyan mejî ji 3 perçeyên girîng re dabes dibe ji wan re forebrain, midbrain, û hindbrain tê gotin.

Pêsketina sîstemên respiratory û digestive ji di rê de ye.

Gava hucreyên xwînê yên pêsîn li nav kîsika zer(yolk sac)xwanê dibin, damarên xwînê li seranser embrîyo pêk tînin, û tubular heart derdikeve holê.

Hema hema yekser, dilê ku pir zû mezin dibe xwe xwe wekî odeyên serî xwe dipeçîne û destbi pês ketin dike.

Dil, 3 hefte û rojek pistî fertilizationê destbi ledanê dike.

Circulatory system Sîstema bedenê ya yekan e, yan grubek ji organên giredayî ye, jibo ser ketina rewsa fonksîyonel.

Chapter 10   3 to 4 Weeks: The Folding of the Embryo

Navbera heftê 3 û 4 an, plana bedenê derdikeve holê ku mejî, spinal cord, û dilê embrîyo dikanin bi hesanî nas nasîn ligel yolk sac.

Mezib nûna zû dibe sedema peçendina embrîyo. Ev proses perçekî yolk sac bi astara sîstema hezim kirinê dizelqîne û valahîyên singe û zikê mirovê pês dikeve, ava dike.

Embryonic Development: 4 to 6 Weeks

Chapter 11   4 Weeks: Amniotic Fluid

Heta 4 hefteyan amniona paqij embrîyo dorpeç dike li nav fuid-filled sac. Ev ava bêber (sterile liquid), ku amniotic fluid tê gotin, ku parastina embrîyo ji es û birîn peyda dike.

Chapter 12   The Heart in Action

Dil, sertên normal de li yek deqiqe 113 caran lêdide.

Bala xwe bide, çawa dil rengê xwe diguhere gava bi her yek lêdan xwîn dikeve odeyên xwe û derdikeve.

Dil, qasî 54 mîlyon caran lêbide berî jidayîkbûnê û zedeyî 3.2 mîlyar caran li seranser temenekî 80 salan.

Chapter 13   Brain Growth

Mezin bûna mejî dikane bi guherîna dirûvê ya forebrain, midbrain, û hindbrain were çavderî kirin.

Chapter 14   Limb Buds

Pêsketina lingê jorîn û jêrîn destpê dike ligel dirûva biskoka lingê heta hefteya çaran.

Di vê noqtê de çerm zelal e çimkî ew, bi tenê yek hucre stûr e.

Pirtir çerm stûrtir dibe, vê zelaltîya xwe hinda bike, ew jî, tê vê maneyê ku emê tenê bikanîbin organên hindurî ku bi qasî mehekê din mezin bibe seh bikin.


Add a Comment

Your Name: Log In 3rd-party login: Facebook     Google     Yahoo

Comment: