Multilingual Illustrated DVD [Tutorial]
The Biology of Prenatal Development
जन्मपूर्व विकासको जैविकी
नेप [Nepali]
Download English PDF Download Spanish PDF Download French PDF What is PDF?
Table of Contents
- THE EMBRYONIC PERIOD (THE FIRST 8 WEEKS)
-
- EMBRYONIC DEVELOPMENT: THE FIRST 4 WEEKS
-
- Chapter 3 – Fertilization
- Chapter 4 – DNA, Cell Division, and Early Pregnancy Factor (EPF)
- Chapter 5 – Early Stages (Morula and Blastocyst) and Stem Cells
- Chapter 6 – 1 to 1 1/2 Weeks: Implantation and Human Chorionic Gonadotropin (hCG)
- Chapter 7 – The Placenta and Umbilical Cord
- Chapter 8 – Nutrition and Protection
- Chapter 9 – 2 to 4 Weeks: Germ Layers and Organ Formation
- Chapter 10 – 3 to 4 Weeks: The Folding of the Embryo
- EMBRYONIC DEVELOPMENT: 4 TO 6 WEEKS
-
- Chapter 11 – 4 Weeks: Amniotic Fluid
- Chapter 12 – The Heart in Action
- Chapter 13 – Brain Growth
- Chapter 14 – Limb Buds and Skin
- Chapter 15 – 5 Weeks: Cerebral Hemispheres
- Chapter 16 – Major Airways
- Chapter 17 – Liver and Kidneys
- Chapter 18 – Yolk Sac and Germ Cells
- Chapter 19 – Hand Plates and Cartilage
- EMBRYONIC DEVELOPMENT: 6 TO 8 WEEKS
-
- Chapter 20 – 6 Weeks: Motion and Sensation
- Chapter 21 – The External Ear and Blood Cell Formation
- Chapter 22 – The Diaphragm and Intestines
- Chapter 23 – Hand Plates and Brainwaves
- Chapter 24 – Nipple Formation
- Chapter 25 – Limb Development
- Chapter 26 – 7 Weeks: Hiccups and Startle Response
- Chapter 27 – The Maturing Heart
- Chapter 28 – Ovaries and Eyes
- Chapter 29 – Fingers and Toes
- THE 8-WEEK EMBRYO
- THE FETAL PERIOD (8 WEEKS THROUGH BIRTH)
-
- Chapter 37 – 9 Weeks: Swallows, Sighs, and Stretches
- Chapter 38 – 10 Weeks: Rolls Eyes and Yawns, Fingernails & Fingerprints
- Chapter 39 – 11 Weeks: Absorbs Glucose and Water
- Chapter 40 – 3 to 4 Months (12 to 16 Weeks): Taste Buds, Jaw Motion, Rooting Reflex, Quickening
- Chapter 41 – 4 to 5 Months (16 to 20 Weeks): Stress Response, Vernix Caseosa, Circadian Rhythms
- Chapter 42 – 5 to 6 Months (20 to 24 Weeks): Responds to Sound; Hair and Skin; Age of Viability
- Chapter 43 – 6 to 7 Months (24 to 28 Weeks): Blink-Startle; Pupils Respond to Light; Smell and Taste
- Chapter 44 – 7 to 8 Months (28 to 32 Weeks): Sound Discrimination, Behavioral States
- Chapter 45 – 8 to 9 Months (32 to 36 Weeks): Alveoli Formation, Firm Grasp, Taste Preferences
- Chapter 46 – 9 Months to Birth (36 Weeks through Birth)
The Fetal Period (8 Weeks through Birth)
Chapter 37 9 Weeks: Swallows, Sighs, and Stretches
यहाँबाट जन्म नभएसम्म
फिटल अवधि सुरु हुन्छ ।
नौ हप्तासम्ममा,
बूढी औंला चुसाई सुरु हुन्छ
र फिटसले एम्नियोटिक
तरल पदार्थ निल्न सक्छ ।
फिटसले कुनै वस्तु समात्नसमेत सक्छ,
टाउको अगाडि र पछाडि हल्लाउन,
बंगारा खोल्न बन्द गर्न, जिब्रो चलाउन,
सुस्केरा हाल्न र जीउ तन्काउन पनि सक्छ ।
नर्भ रिसेप्टरहरु अनुहार, हत्केला, र पैतालामा रहेकाहरुले हलुका स्पर्श महसूस गर्न सक्छन् ।
"पैतालामा हलुका स्पर्शको प्रतिक्रियामा," फिटसले कम्मर र घुँडा मोड्छ र खुट्टाका औंला खुम्च्याउन सक्छ ।
नर्भ रिसेप्टरहरु अनुहार, हत्केला, र पैतालामा रहेकाहरुले हलुका स्पर्श महसूस गर्न सक्छन् ।
"पैतालामा हलुका स्पर्शको प्रतिक्रियामा," फिटसले कम्मर र घुँडा मोड्छ र खुट्टाका औंला खुम्च्याउन सक्छ ।
परेला यतिबेला पूर्ण रुपमा बन्द हुन्छन् ।
लारिन्क्समा, भोकल लिगामेन्ट्स देखापर्छ
जुन भोकल कर्डको विकासको
सुरुवातको संकेत हो ।
महिला भ्रुणहरुमा,
गर्भाशय पहिचान गर्न सकिने हुन्छ
र अपरिपक्व प्रजनन कोषहरु,
जसलाई उगानिया भनिन्छ,
ले अण्डाशयभित्र
प्रतिलिपिहरु बनाइरहेको हुन्छ ।
बाह्य यौन अंगहरुले आफूलाई छुट्याउन सकिने बनाउँछ महिला हो कि पुरुष भनी ।
बाह्य यौन अंगहरुले आफूलाई छुट्याउन सकिने बनाउँछ महिला हो कि पुरुष भनी ।
Chapter 38 10 Weeks: Rolls Eyes and Yawns, Fingernails & Fingerprints
९ र १० हप्ताको बीचमा तीब्र वृद्धिदरले
शरीरको वजन बढाउँछ
७५ प्रतिशतभन्दा बढी ।
१० औं हप्तासम्ममा,
माथिल्लो परेलाको उत्तेजना
का कारण आँखा तलपट्टी
माथितल गर्न थाल्छ ।
फिटसले हाई गर्न थाल्छ र अक्सर मुख खोल्ने, बन्द गर्ने गर्छ ।
फिटसले हाई गर्न थाल्छ र अक्सर मुख खोल्ने, बन्द गर्ने गर्छ ।
अधिकांश फिटसहरुले
दायाँ बूढीऔंला चुस्छन् ।
नाभिनाल भित्रका आन्द्राभुँडीको एक भाग पेटको खाली ठाउँमा फर्कन्छ ।
नाभिनाल भित्रका आन्द्राभुँडीको एक भाग पेटको खाली ठाउँमा फर्कन्छ ।
अधिकांश हड्डीहरुमा
ओस्सिफिकेसन भइरहेको हुन्छ ।
हात र खुट्टाका औंलाहरुमा
नङको विकास हुनथाल्छ ।
विशिष्ट औंठा छाप निषेचनको
१० हप्तापछि देखापर्छ ।
यी नमूनाहरु जीवन भर
परिचयका लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ ।
Chapter 39 11 Weeks: Absorbs Glucose and Water
११ औं हप्तासम्ममा
नाक र ओठ पूर्ण रुपमा बनिसकेको हुन्छ ।
अरु अंगका भागहरु झैं,
यसको आकार पनि परिवर्तन
हुँदै जान्छ, प्रत्येक चरणमा
मानव जीवन चक्रको ।
आन्द्राभुँडीले ग्लुकोज
र पानी सोस्न थाल्दछ
जुन फिटसले निलेको हुन्छ ।
लिंग निर्धारण भइसकेको भए पनि
निषेचनको बेलामा नै,
बाह्य यौन अंग अब
छुट्याउन सकिन्छ
पुरुषको हो कि महिलाको भनी ।
Chapter 40 3 to 4 Months (12 to 16 Weeks): Taste Buds, Jaw Motion, Rooting Reflex, Quickening
११ र १२ हप्ताका बीचमा,
फिटलको वजन झण्डै ६० प्रतिशतले बढ्छ ।
बार्हौं हप्तामा अन्त्य हुन्छ पहिलो तीन वा त्रैमासिक अवधि गर्भाधानको ।
बार्हौं हप्तामा अन्त्य हुन्छ पहिलो तीन वा त्रैमासिक अवधि गर्भाधानको ।
मुखभित्र अब फरक किसिमका
स्वाद चाख्ने ग्रन्थीले ढाकिन्छ ।
जन्मँदाका बखत,
स्वाद चाख्ने ग्रन्थी हुन्छ
जिब्रो र मुखको माथिल्लो भागमा मात्र ।
भित्री शरीरको चाल
सुरु हुन्छ छिटोमा १२ हप्तामा
र जारी रहन्छ करिब ६ हप्तासम्म ।
फिटल र नवजातबाट निस्कने पहिलो पदार्थलाइ मेकोनियम भनिन्छ । यो संकलित हुन्छ पाचन इञ्जाइमहरु, प्रोटिनहरु, र मृत कोषहरुबाट जसलाई पाचन क्षेत्रले निकालेको हुन्छ ।
फिटल र नवजातबाट निस्कने पहिलो पदार्थलाइ मेकोनियम भनिन्छ । यो संकलित हुन्छ पाचन इञ्जाइमहरु, प्रोटिनहरु, र मृत कोषहरुबाट जसलाई पाचन क्षेत्रले निकालेको हुन्छ ।
१२ हप्तासम्ममा माथिल्लो अवयव
शरीरको आकारको तुलनामा
झण्डै अन्तिम चरणमा पुगेको हुन्छ ।
तल्लो अवयवले भने समय लिन्छ
त्यसको अन्तिम चरणमा पुग्न ।
पिठ्युँ र टाउकोको माथिको भागलाई छाडेर,
भ्रुणको पूरा शरीरले अब
हलुका स्पर्शको प्रतिक्रिया देखाउँछ ।
लिंग आश्रित विकास विभिन्नताहरु
पहिलो पटक देखापर्छ ।
उदाहरणका लागि, महिला भ्रुणहरुले
बंगाराको चाल प्रदर्शन गर्छ
बढी नियमित रुपमा पुरुषभन्दा ।
सुरुमा देखिने हट्ने प्रतिक्रियाको विपरीत,
मुखनजिकैको उत्तेजनाले अब उत्पन्न गर्छ
उत्तेजनाको कारकतर्फअगाडि
बढी मुख खोल्ने ।
यस्तो प्रक्रियालाई
रुटिङ रिफ्लेक्स भनिन्छ
र यो जन्मपछि पनि जारी रहन्छ,
यसले सहयोग गर्छ नवजात शिशुलाई
आमाको दूधको मुण्टा खोज्न
स्तनपानको क्रममा ।
अनुहार परिपक्व हुने क्रम जारी रहन्छ
फ्याटले गालाको खाली ठाउँ भर्न सुरु गर्छ
र दाँतको विकास सुरु हुन्छ ।
१५ हप्तासम्ममा, रगत निर्माण गर्ने
स्टेम सेलहरु आइपुग्छन्
र बोन म्यारोमा बढ्न थाल्छ ।
अधिकांश रक्तकोषको निर्माण यहाँ हुन्छ ।
६ हप्ताको भ्रुण चल्न थाल्ने भइसके पनि,
गर्भवती महिलाले पेटमा
बच्चा चलेको पहिलो अनुभव
१४ देखि १८ हप्ताबीचमा गर्छ ।
पारम्परिक रुपमा, यो घटनालाई शिशुको
तीब्र विकास भइरहेको रुपमा लिइन्छ ।
Chapter 41 4 to 5 Months (16 to 20 Weeks): Stress Response, Vernix Caseosa, Circadian Rhythms
१६ हप्तासम्ममा, प्रक्रियाहरु,
जसमा घुसाउने
सियो फिटसको पेटमा,
ले निम्त्याउँछ हर्मोनल
स्ट्रेस प्रतिक्रिया
निस्कासन गर्दै नोराड्रेनालिन,
वा नोरेपाइनफ्राइन रक्तधारामा ।
श्वासप्रश्वास प्रणालीमा,
लघुश्वासनलिका वृक्ष अब झण्डै सकिन्छ ।
सुरक्षा प्रदान गर्ने सेतो पदार्थ,
जसलाई भर्निक्स कासेओसा भनिन्छ,
ले अब फिटसलाई ढाक्छ ।
भर्निक्स वा बुखुले
छालालाई सुरक्षा प्रदान गर्छ
हैरान पार्ने असरहरुबाट
एम्नियोटिक तरल पदार्थका ।
१९ हप्तादेखि फिटलको चाल,
श्वास फेर्ने क्रिया,
र मुटुको धड्कनले पछ्याउँछ दैनिक चक्र
जसलाई सिर्कादियन रिदम्स भनिन्छ ।
Chapter 42 5 to 6 Months (20 to 24 Weeks): Responds to Sound; Hair and Skin; Age of Viability
२० हप्तासम्ममा कोक्लिआ,
जुन श्रवणसम्बन्धी अंग हो,
वयस्क आकारमा पुग्छ
पूर्ण विकसित
भित्री कानमा ।
अबदेखि,
फिटसले प्रतिक्रिया देखाउँछ
विभिन्न ध्वनिहरुप्रति ।
टाउकोमा रौं उम्रन थाल्छ ।
सबै त्वचा पत्रहरु र संरचना विद्यमान हुन्छन्, जसमा रौंका फोलिकल्स र ग्रन्थीहरु सामेल हुन्छन् ।
सबै त्वचा पत्रहरु र संरचना विद्यमान हुन्छन्, जसमा रौंका फोलिकल्स र ग्रन्थीहरु सामेल हुन्छन् ।
निषेचनको २१ देखि २२ हप्ताभित्र,
फोक्सोले श्वास फेर्ने केही क्षमता
प्राप्त गरिसकेको हुन्छ ।
यसलाई व्यावहारिकताको
उमेरको रुपमा लिइन्छ
किनकि गर्भाशयबाहिर बाँच्न
संभव हुन्छ केही भ्रुणहरुलाई ।
Chapter 43 6 to 7 Months (24 to 28 Weeks): Blink-Startle; Pupils Respond to Light; Smell and Taste
२४ हप्तासम्ममा परेलाहरु पुनः खुल्छन्
र फिटसले झस्कन्दा आँखा झिम्क्याउने
प्रतिक्रिया देखाउँछन् ।
अकस्मात्, ठूला आवाजहरु
आउँदा हुने यस्तो प्रतिक्रिया
सामान्यतया महिला भ्रुणमा
छिटो विकास हुन्छ ।
धेरै अनुसन्धानकर्ताहरुको प्रतिवेदन
अनुसार तीब्र आवाज
ले फिटलको स्वास्थ्यमा
नराम्रो असर पार्नसक्छ ।
तत्कालको बेफाइदामा
समावेश हुन्छ
लामो समयसम्म मुटुको धड्कन बढ्नु,
फिटलले अत्यधिक निल्नु
र अकस्मात् व्यावहारिक परिवर्तन ।
संभावित दीर्घकालीन बेफाइदामा
श्रवण शक्ति गुम्ने हुनसक्छ ।
फिटलको श्वासप्रश्वास दर बढेर बढीमा
प्रति मिनेट ४४ श्वास
तान्ने- छाड्ने चक्रमा हुन्छ ।
गर्भाधानको तेस्रो त्रिमेस्टरका क्रममा,
मस्तिष्क विकासको तीब्र क्रमले
खपत गर्छ ५० प्रतिशत भन्दा बढी उर्जा
फिटसले प्रयोग गर्ने
मस्तिष्कको वजन ४०० देखि
५०० प्रतिशतको बीचमा बढ्छ ।
२६ हप्तासम्ममा
आँखाले आँसु उत्पादन गर्छ ।
आँखाका नानीले छिटोमा २७ हप्तामा प्रकाशको प्रतिक्रिया देखाउन थाल्छ । यो प्रतिक्रियाले नियमित गर्छ प्रकाशको स्तर रेटिनामा पुग्ने जीवन भरका लागि ।
आँखाका नानीले छिटोमा २७ हप्तामा प्रकाशको प्रतिक्रिया देखाउन थाल्छ । यो प्रतिक्रियाले नियमित गर्छ प्रकाशको स्तर रेटिनामा पुग्ने जीवन भरका लागि ।
चाहिने सबै भाग
संवेदना र सुँघ्नका लागि, सक्रिय हुन्छन् ।
समय नपुगेका शिशुहरुको अध्ययनले
उनीहरुमा वासना सुँघ्ने
शक्ति रहेको देखाउँछ
छिटोमा निषेचनको २६ हप्तामा नै ।
एम्नियोटिक तरल पदार्थका मिठा पदार्थ राख्दा फिटलको निल्ने प्रक्रिया छिटो हुन्छ त्यसको विपरीत, फिटलको निल्ने प्रक्रिया घट्छ तीतो पदार्थ राख्दा । अनुहारका परिवर्तित भावना बेलाबेलामा देखिन्छ ।
एम्नियोटिक तरल पदार्थका मिठा पदार्थ राख्दा फिटलको निल्ने प्रक्रिया छिटो हुन्छ त्यसको विपरीत, फिटलको निल्ने प्रक्रिया घट्छ तीतो पदार्थ राख्दा । अनुहारका परिवर्तित भावना बेलाबेलामा देखिन्छ ।
हिँडाइजस्तो खुट्टाको चालका
शृङ्खलाहरुबाट
फिटस अगाडि बढ्छ ।
फिटस कम चाउरी परेको देखिन्छ
थप फ्याट छालामुनि जम्मा हुँदै जाँदा ।
फ्याटले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ
शरीरको तापक्रम कायम राख्न
त्यसैगरी जन्मपछिका लागि
उर्जा संकलन गर्न ।
Chapter 44 7 to 8 Months (28 to 32 Weeks): Sound Discrimination, Behavioral States
२८ हप्तामा फिटसले छुट्याउन सक्छ
उच्च र निम्न स्तरका ध्वनिहरु ।
३० हप्तासम्ममा,
श्वास फेर्ने चाल बढी सामान्य हुन्छ
र औसत फिटसमा ३० देखि ४० प्रतिशत
समय यसमा बित्छ ।
गर्भाधानको अन्तिम ४ महिनामा,
फिटसले देखाउँछ संगठित क्रियाकलाप
बीचबीचमा आरामको अवधि लिइ रोकिएर ।
यो व्यावहारिक अवस्थाले
प्रतिबिम्बित गर्छ बढ्दो जटिलता
केन्द्रीय स्नायु प्रणालीको ।
Chapter 45 8 to 9 Months (32 to 36 Weeks): Alveoli Formation, Firm Grasp, Taste Preferences
करिब ३२ हप्तासम्ममा,
ट्रयु आल्भेओली,
अथवा वायु "पकेट" कोषहरु
फोक्सोभित्र विकासको क्रम सुरु हुन्छ ।
जन्मेको आठ वर्षम्म पनि
त्यसको निर्माण जारी रहन्छ ।
३५ हप्तामा फिटसले हातले
कडा रुपमा समात्न सक्छ ।
विभिन्न पदार्थहरुप्रति
फिटलको सर्म्पर्कले
जन्मपछिको स्वादको प्राथमिकतामा
असर पारेको देखिन्छ ।
उदाहरणका लागि, फिटसहरु,
जसको आमाले सोंफ खान्छन्,
एउटा त्यस्तो पदार्थ
जसको भिन्न स्वाद हुन्छ,
ले जन्मपछि पनि सोंफ रुचाएको देखिन्छ ।
फिटल अवस्थामा सोंफको सम्पर्कमा नआएका
नवजातहरुले भने नरुचाएको देखिन्छ ।
Chapter 46 9 Months to Birth (36 Weeks through Birth)
फिटसले प्रसव उत्पन्न गर्छ
ठूलो संख्यामा इस्ट्रोजिन
नामको रागरस छाडेर
र यसरी सुरु हुन्छ फिटसबाट
नवजात शिशुमा परिवर्तन हुने प्रक्रिया ।
प्रसव पीडा गर्भाशयको शक्तिशाली खुम्चाइबाट हुन्छ, परिणामत बच्चाको जन्म हुन्छ ।
प्रसव पीडा गर्भाशयको शक्तिशाली खुम्चाइबाट हुन्छ, परिणामत बच्चाको जन्म हुन्छ ।
निषेचनबाट जन्म र त्यसपछि,
मानव विकास गतिशील,
लगातारको र जटिल हुन्छ ।
यस चाखलाग्दो प्रक्रियाका सम्बन्धमा
नयाँ खोजले
बढ्दो रुपमा देखाइरहेका छन्
फिटलको विकासको महत्वपूर्ण असर
जीवनभरको स्वास्थ्यमा ।
प्रारम्भिक मानव विकासका सम्बन्धमा हाम्रो बुझाइ बढ्दै जाँदा, हाम्रो क्षमता पनि बढ्छ स्वास्थ्य राम्रो बनाउने - जीवनअघि र पछि दुवै बेलाको ।
प्रारम्भिक मानव विकासका सम्बन्धमा हाम्रो बुझाइ बढ्दै जाँदा, हाम्रो क्षमता पनि बढ्छ स्वास्थ्य राम्रो बनाउने - जीवनअघि र पछि दुवै बेलाको ।